امکان‌سنجی جبران ضرر و زیان‌های وارده ناشی از تضییع موقعیت‌ها و فرصت‌های فردی از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی

نوع مقاله : مقاله علمی - تخصصی

نویسنده

مدرس گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری

چکیده

تئوری جبران خسارت و ضرر و زیان‌های وارده ناشی از تضییع فرصت‌ها و موقعیت‌های فردی مدت‌هاست که موردتوجه جامعه حقوقی کشورها ازجمله انگلستان، فرانسه و آمریکا واقع گردیده و پیرامون آن نظرات گوناگونی ارائه‌شده است. در این سیاق، در حقوق ایران تاکنون ضوابط مطالبه خسارات ناشی از تضییع فرصت‌ها و موقعیت‌های فردی به نحو کامل تدوین‌نشده است. ازاین‌رو، مطالعه حاضر با توجه به اهمیت چنین فرصت‌هایی، سعی در ارائه یک نوع ضابطه قابل مطالبه‌ای برای جبران خسارات ناشی از تضییع چنین وضعیت‌هایی را دارد و تحلیل آن بر مبنای قواعد فقهی نظیر قاعده لا ضرر، اتلاف و تسبیب استوار است. ازاین‌رو مطالعه حاضر در پی اثبات قابل مطالبه بودن چنین خساراتی با توجه به اصول فقهی فوق‌الذکر‌است. تحقیقات میدانی در این زمینه نشان می‌دهد که چنین فرصت‌ها و موقعیت‌های ازدست‌رفته گاه به‌عنوان دارایی‌های ارزشمند هر فردی تلقی می‌شوند. حال، با این تحلیل، این مطالعه نواقص و کاستی‌هایی پیرامون اثبات قابلیت مطالبه خسارات و ضرر و زیان‌های وارده ناشی از تضییع چنین فرصت‌ها و موقعیت‌هایی را برطرف نموده و زمینه‌های حقوقی مبتنی بر اصول فقه و حقوق اسلامی را برای قبول این نوع خسارات پیشنهاد می‌نماید؛ بنابراین، مطالعه مذکور با انجام پژوهش تحلیلی _ توصیفی در تلاش است به تصویب قوانینی متقن در این زمینه کمک نموده و پیشنهادهای قانونی لازم را برای جبران این‌گونه خسارت‌ها ارائه نماید.

کلیدواژه‌ها