تاملی بر آثار آیین نامه اجرایی بررسی صحنه جرم(مصوب 1396) در تحقیقات قضایی قتل عمد

نوع مقاله : مقاله علمی - تخصصی

نویسندگان

1 . کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، تهران، ایران

2 دانشیار دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

چکیده

پس از وقوع جنایت، اولین اقدام جهت کشف آثار جرم، شروع تحقیقات مقدماتی است. در تحقیقات قضایی جنایات علیه نفس، وظایف گوناگونی جهت شناسایی مجرم و اطلاع از نحوه ارتکاب قتل ضرورت می‌یابد. گروه بررسی صحنه جرم در این جنایات به‌موجب ماده ۱۳۰ قانون آیین دادرسی کیفری عهده‌دار آشکار ساختن ابعاد معمای قتل است. در این پژوهش که با روش کیفی و کتابخانه‌ای صورت پذیرفت، تحقیقات به دودسته اصلی پلیسی و قضایی تقسیم‌شده که حسب فعالیت‌های مذکور در آیین‌نامه اجرایی حدود اختیارات و وظایف بررسی صحنه جرم به این امر اشاره می‌شود که اقدامات صورت گرفته درصحنه جرم صرفاً ماهیتی پلیسی دارند و اصولاً در راستای وظایف ضابطین است. از سویی دادرس بعضاً مطالباتی درباره نحوه وقوع جرم و کیفیت ارتکاب آن دارد که سابقاً در گزارش گروه بررسی صحنه جرم ذکر نمی‌گردید. این‌گونه تحقیقات قضایی، نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری قضات دادگاه‌ها دارد که به‌موجب آیین‌نامه اجرایی بررسی صحنه جرم می‌توان از خلال بررسی‌های صورت گرفته درصحنه جرم و اظهارنظر کارشناسان گروه بررسی صحنه جرم حاصل گردد، بنابراین این نتیجه حاصل می‌شود که گروه مذکور با بهره‌گیری از اختیاراتشان هرکدام حسب وظیفه تخصصی‌ خود باید پاسخگوی دو سؤال اساسی پیرامون شناسایی قاتل و کیفیت وقوع قتل باشند. بی‌شک حصول این مهم علاوه بر کمک به اقناع وجدان قاضی برای صدور حکم، موجب حل معضلی به نام اطاله دادرسی نیز می‌گردد.

کلیدواژه‌ها